สมุนไพรโคคลาน

ชื่อวิทยาศาสตร์ของสมุนไพรโคคลาน :  Mallotus repandus (Willd.) Muell. Arg.

ชื่อวงศ์ของสมุนไพรโคคลาน :  Euphorbiaceae

ชื่ออื่นของสมุนไพรโคคลาน : มะปอบเครือ กุระเปี้ยะ โพคาน แนวน้ำ เยี่ยวแมว เยี่ยวแมวเถา มะกายเครือ

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของสมุนไพรโคคลาน : ไม้พุ่มรอเลื้อย เนื้อแข็ง สูง 3-6 เมตร ตามกิ่งก้านและช่อดอกมีขนนุ่มรูปดาว

     * ใบเดี่ยว เรียงสลับ แผ่นใบรูปไข่แกมรูปสามเหลี่ยม รูปไข่แกมขอบขนาน หรือรูปไข่กว้าง กว้าง 5-8 เซนติเมตร ยาว 6-10 เซนติเมตร ฐานใบกว้างกลมปิด ขอบใบเรียบ หรือเป็นคลื่นเล็กน้อย ปลายใบแหลมหรือเรียวแหลม แผ่นใบบางคล้ายกระดาษ หลังใบเรียบเกลี้ยง ท้องใบมีขนสั้นนุ่มสีเหลือง รูปดาว หนาแน่น หูใบรูปสามเหลี่ยม ขนาด 1 มิลลิเมตร ก้านใบยาว 1.5-6 เซนติเมตร มองเห็นเส้นใบชัดเจน 3 เส้น ที่ฐานใบ

     * ดอกช่อกระจุก ออกที่ซอกใบและปลายกิ่ง ดอกย่อยหลายดอก สีขาวแกมเหลือง แยกเพศอยู่คนละต้น ช่อดอกเพศผู้ออกที่ปลายยอด ยาว 5-15 เซนติเมตร มักแตกแขนง ใบประดับรูปลิ่มแคบ ขนาดประมาณ 1.5 มิลลิเมตร ดอกเพศผู้ออกรวมเป็นกระจุก 2-5 ดอก ก้านชูดอกย่อยขนาด 2-4 มิลลิเมตร วงกลีบเลี้ยงแยกเป็น 3-4 พู รูปขอบขนาน ขนาดประมาณ 3 มิลลิเมตร มีขนนุ่ม เกสรเพศผู้ 40-75 อัน ช่อดอกเพศเมียยาว 5-8 เซนติเมตร ใบประดับรูปหอก ขนาดประมาณ 2 มิลลิเมตร ก้านดอกย่อยยาว 2-3 มิลลิเมตร กลีบเลี้ยง 4-5 อัน รูปหอก ขนาด 2-3 มิลลิเมตร มีขนนุ่ม รังไข่มี 2 ห้อง สีเหลืองเข้ม มีขนนุ่ม ก้านชูยาว 3-5 มิลลิเมตร มีขนยาวนุ่ม

     * ผลแห้งแตกแบบแคปซูลมี 2 ห้อง รูปทรงกลม ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 10 มิลลิเมตร สีน้ำตาลเหลือง มีขนนุ่ม ก้านผลยาว 8-12 มิลลิเมตร เมื่อแก่แตกตรงกลางพู

     * เมล็ดกึ่งทรงกลม ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 5 มิลลิเมตร สีดำ พบตามป่าที่สูงกว่าระดับน้ำทะเลตั้งแต่ 100-1,000 เมตร ออกดอกราวเดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม ติดผลราวเดือนมิถุนายนถึงกันยายน

สรรพคุณของสมุนไพรโคคลาน :

     ตำรายาไทย:

    แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย แก้เส้นเอ็นตึงแข็ง ปวดหลัง ปวดเอว แก้ไตพิการ ปัสสาวะพิการ บำรุงโลหิต แก้กระษัย แก้พิษภายใน ยาแก้โรคมะเร็ง

    ยาพื้นบ้านอีสานใช้ สมุนไพรโคคลานจำนวน 100 กรัม ผสมกับทองพันชั่ง และโด่ไม่รู้ล้ม ชนิดละหนึ่งหยิบมือ ต้มน้ำดื่ม แก้ปวดเมื่อย ตำรายาพื้นบ้าน อ.กุดชุม จ.ยโสธร ชื่อยาตำรับ “ยาโคคลาน” ประกอบด้วย เถาโคคลาน 2 ส่วน ทองพันชั่ง โด่ไม่รู้ล้ม และมะตูม อย่างละ 1 ส่วน เตรียมเป็นยาต้มหรือยาเม็ด แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย และปวดกระดูก น้ำต้มของตำรับยามีฤทธิ์แก้ปวด และต้านการอักเสบ

       1. โคคลาน ใช้ต้มน้ำดื่มขณะอุ่นแบบเดี่ยวๆ มีสรรพคุณช่วยชูพลังได้ดีนัก แต่ดื่มมากเกินไปจะไม่ดี จึงนิยมใช้เข้ากับยาชนิดอื่นที่มีสรรพคุณชูพลังเหมือนกัน และยังสามารถนำไปให้ผู้ป่วยโรคเอดส์ดื่มให้มีเรี่ยวแรงได้

       2. ช่วยบำรุงโลหิต ด้วยการปรุงเป็นยารับประทาน

       3. โคคลานใช้เข้ายาแก้โรคมะเร็ง

       4. โคคลานสรรพคุณช่วยแก้กษัย

       5. โคคลานช่วยแก้ปัสสาวะพิการ ขับปัสสาวะ

       6. แก้พิษภายใน

       7. ช่วยแก้ไตพิการ

       8. แก้อาการปวดเมื่อยตามร่างกาย ปวดหลัง ปวดเอว แก้เส้นเอ็นตึงแข็ง ครั่นเนื้อครั่นตัว